1. Mówi się, że mamy obecnie ‘epidemię” krótkowzroczności: Odsetek osób z krótkowzrocznością w społeczeństwie sukcesywnie powiększa się. Aktualnie w Europie wynosi do 47% wśród osób w wieku 25-29 lat a w krajach azjatyckich 55-70%. Spowodowane jest to oczywiście naszym zmieniającym się stylem życia: przedłużoną pracą do bliży, korzystaniem z tabletów, smartfonów, brakiem aktywności fizycznej na świeżym powietrzu. Krótkowzroczność pojawia się u coraz większego odsetka dzieci w wieku szkolnym i w coraz młodszym wieku.
2. Konsekwencje krótkowzroczności. Myopia to jednak nie tylko konieczność stosowania korekcji, w mniej lub bardziej utrudniającej życie formie. Powiększająca się krótkowzroczność powoduje przede wszystkim zmianę anatomii całej gałki ocznej. Dochodzi do ścieńczenia, rozciągnięcia i wydłużenia różnych struktur oka co może mieć poważne następstwa dla funkcji widzenia. Te zmiany to min.:
- a – wzrost długości osiowej gałki ocznej, ścieńczenie i spadek grubości siatkówki, naczyniówki i twardówki, zmiany zwyrodnieniowe w obrębie siatkówki, naczyniówki, nerwu wzrokowego i ciała szklistego, rozproszenie fotoreceptorów Zwiększa się ryzyko przedarcia i odwarstwienia siatkówki w związku z urazem, ale także samoistnego. Badania pokazują, że ryzyko odwarstwienia siatkówki nawet u osób z niską krótkowzrocznością (poniżej -4 dioptrii) jest czterokrotnie większe, natomiast u osób z wysoką krótkowzrocznością (powyżej – 8 dioptrii) ryzyko to wzrasta dziesięciokrotnie.
- b – utrata nabłonka barwnikowego siatkówki połączona z pęknięciami błony Brucha (zmiany zwyrodnieniowe w plamce- uszkodzenie widzenia centralnego).
- c – wydłużenia, zwężenia, zniekształcenia i słabszego połączenia włókien kolagenowych twardówki (osłabienie ściany gałki ocznej).
- d – jaskra – osoby ze średnią i wysoką krótkowzrocznością mają 2-3 x większe ryzyko wystąpienia jaskry.
- e – zaćma- pojawia się szybciej w wysokiej krótkowzroczności, efekt po operacji zaćmy (osiągana ostrość wzroku) jest gorszy w porównaniu do osób nie będących krótkowidzami.
- f – zwiększa się skumulowane ryzyko słabowzroczności w wieku 75 lat (ostrość wzroku < 0.3) wzrasta od 3.8% (dla długości osiowej gałki <26 mm) do 25% (dla długości osiowej gałki >26mm)*
- *Tideman JW, Snabel MC, Tedija MS et al. Association of Axial lent With Risk of Uncorrectable Visual Impairment for Europeans With Myopia. JAMA Ophthlmol. 2016 Dec 1; 134:1355-1363
3. Czynniki ryzyka progresji wady:
- uwarunkowania genetyczne (predyspozycja rodzinna)
- niedokorygowanie wady wzroku (mrużenie oczu)
- przedłużona praca wzrokowa do bliży (nauka -ale przede wszystkim dodatkowy czas spędzany przy smartfonach, tabletach)
- niezdrowa dieta
- „siedzący” tryb życia, brak aktywności fizycznej/na świeżym powietrzu
- praca wzrokowa w nieodpowiednim oświetleniu
4. Co można zrobić?
A. Zmiana trybu życia i higieny pracy wzrokowej
– ważna jest aktywność fizyczna i przebywanie na świetle dziennym (najlepiej 2 h dziennie na świeżym powietrzu)
– jedz zdrowo – warzywa, owoce, tłuszcze wielonienasycone
– staraj się ograniczyć w miarę możliwości pracę wzrokową do bliży – jeżeli oglądasz film oglądaj go na telewizorze, nie na tablecie czy smartfonie. Jeżeli długo pracujesz wzrokowo do bliży, rób przerwy –reguła 10/10/10- co 10 minut na 10 sekund popatrz daleko przez okno na odległość 10 metrów (rozluźnienie akomodacji). Pracuj w dobrym oświetleniu.
B. Wada powinna być skorygowana do bardzo dobrej ostrości wzroku – nie przepisujemy korekcji słabszej aby „oko pracowało”, unikamy mrużenia oczu w szkłach. Niedokorygowanie przyspiesza progresję wady.
C. Regularnie badaj dziecko – w okresie szybkiego wzrostu ciała krótkowzroczność potrafi się w ciągu 12 m-cy powiększyć o ponad 1 dioptrię a nawet więcej.
D. Można zrobić więcej niż samo zwiększanie szkieł korekcyjnych – rozważ zastosowanie nowoczesnych metod kontroli krótkowzroczności: soczewek ortokeratologicznych, kropli z niskimi stężeniami atropiny. Patrz: ortokorekcja